239) මාස්ක්, රැවුල සහ කොරෝනා

COVID -19 වයිරසයේ සීග්‍ර පැතිරීමත් එක්ක බොහෝ මාස්ක් පළඳින්න පෙළඹිලා තිබෙනවා. මේ පළඳින මාස්ක් වලින් බලාපොරොත්තුවන ආරක්ෂාව නොලැබුණත්, රෝගී හෝ රෝගයේ ලක්ෂණ පෙන්වන අයෙක් මාස්ක් එකක් පැළඳීම වැදගත්. මෙි වීඩියෝව මාස්ක පළඳින ඔබට වැදගත් වේවි

කොරෝනගෙන් ගැලවෙන්නට හරි මග 

දෑත පරිස්සම් කරගන්න

1 අවශ්‍ය සියළුම අවස්ථා වලදි ,දෑත් සබන් සෝදා ගලා යන ජලයෙන් පිරිසිදු කරගන්න. විශේෂයෙන්ම,පොදු ප්‍රවාහන සේවාවන් භාවිතයෙන්,වෙළදසැල් වල ගැවසීමෙන් රෝහල් තුල රැඳීසිටීමෙන් පසු

2 අත් සේදීමෙන් පසු වියලීම සඳහා Hot air hand dryer භාවිත නොකරන්න

3 Alcohol based hand sanitizer එකක් හැම විටම සූදානම්ව ළඟ ලබා ගන්න

4 ඇස් , මුහුණ අතගෑම් හැකි තරම් සීමා කරන්න.

5 සුබ පැතීම් සඳහා අතට අතදීම්, වැළඳ ගැනීම් සීමා කරන්න.

6 රෝග ලක්ෂණ නොපෙන්වන අයෙක් තුල පවා වයිරසය ඇති බව , පැතිරවිය හැකි බව දැනුවත් වන්න.

7 සැක සහිත අවදානම් සහිත යමක් ස්පර්ෂ කලේනම් , දෑත් නිසි ලෙස පිරිසිදු කරගන්න.

කෙළ බිඳිති ආවරණය කරන්න

1 කිවිසීමේදී දෑත භාවිත නොකර ටිෂු එකක් හෝ නැත්නම් වැලමිට ඇතුලත භාවිත කර බිදිති විසිරීම පාලනය කරගන්න.

2 නැවත භාවිත කරන ලේන්සුවකට වඩා වරක් භාවිත කර ඉවත් කරන facial tissue වඩාත් සුදුසුයි මේ අවස්ථාවේ.

3 කිවිසීමකට , නාසය පිරිසිදු කිරීමකට පසු දෑත සබන් / ගලා යන ජලය හෝ 70%-80 Alcohol based Hand sanitizer භාවිත කර පිරිසිදු කරගන්න.

ලෙඩ වුනා නම් ගෙදර ඉන්න

1 රෝග ලක්ෂණ දැනගන්න කැස්ස, උණ , උගුරේ වේදනව, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යා වේ ලක්ෂණ, ශ්වසන අපහසුව මුලික ලක්ෂණ විය හැක

2 සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව ලක්ෂණ මතුවූ සැනින් කළබල නොවන්න.නමුත් අදාල ආසාදනය පැතිරෙන ප්‍රෙද්ශයක , පසුගිය සති දෙක තුල සංචාරය කළානම් හෝ අදාල රෝගයට පත්වූ අයෙක් සමඟ ළඟ ඇසුරක් පැවතුනාද අඩි හයකට හෝ අඩු දුරක නම් රෝග ලක්ෂණ වන වෙනස්වීම පිළිබඳව වැඩි අවධානයකින් ඉන්න.

3 නිවසට වී දිනක් දෙකක් විවේක ගන්න, රෝග ලක්ෂණ පිළිබඳ සැළකිලිමත්වන්න.

4 දියර වර්ග වැඩිපුර ගැනීම, පෝෂණිය ආහාර ගැනීම හරිව වැදගත්.තද උණූ ජලය පානයේ අවශ්‍යතාවයක් නැතිමුත් උතුරවා නිවාගත් ජලය හෝ පිරිසිදු පානීය ජලය පානය වැදගත් වේ

5 මේ කාළය තුල ඔබේ හිතුමනාපෙට ප්‍රතිජීවක ඖෂධ නොගන්න.

6 ඔබට රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම් පවුලේ අනෙක් අයගෙන් හැකි තරමට වෙන්ව මේ කාළසිමාව ගත කරන්න. මේ අවස්ථාවේ නිවස තුලදී වුවද මුව වැස්මක් පැළඳීම පවුලේ අනෙක් අයට යම් ආරක්ෂාවක් වේවි

7 රෝග ලක්ෂණ වැඩිවන බව දැනෙනවා නම් හෝ ශ්වසන අපහසුතාවයක ලක්ෂණ මතුවේ නම් දින ගණන ගැන නොසිතා මුව වැස්මක් පැළද, රෝහලට යන්න.

8 ඔබට කොරෝනා වයිරසය ඇතුළු වී ඇතැයි රෝහලේදී හඳුනාගත්ත ද වයිරසය ශරීරගත වූ සියල්ලන් ජීවිත අවදානමකට ලක් නොවනබව තේරුම් ගන්න, සෞඛ්‍ය උපදෙස් අනුව අදාල කාළ සීමා රෝහල තුල ගත කරන්න.

9 සැක සහිත ලක්ෂණ පෙන්වන පුද්ගලයින් සමඟ ඉතා ළඟ කතා බහ , සිප ගැනීම්, නොකරන්න.

හොඳට කන්න බොන්න

1 පෝෂණීය ආහාර වේලක් ගන්න, පිරිසිදු ජලය/දියර වර්ග වයසට ගැලපෙන ප්‍රමාණයට පානය කරන්න.

2 මත්පැන් පානය මගින් මෙම වයිරසය විනාශ නොවන බව දැනුවත් වන්න.

3 මස්, කිරි බිත්තර වැනි සත්ව ආහාර හොදින් පිස පරිභෝජනය කරන්න. හොදින් පිසගත් මස් මාංශ අනුභවයෙන් ප්‍රෝටීන් මිස වයිරසය නොලැබේ ,

4 සත්ව ආහාර මිලදී ගැනීම සඳහා වගකීමක් ඇති වෙළඳ සැලක් වෙත යන්න

5 ආහාර සැකසීමේදී , නොපිසින ආහාර ගොටු කොළ වැනි සමඟ නොපිසූ මස් මාංශ මිශ්‍රවීම වලක්වා ගන්න‍

6 විටමින් සී සහිත ස්වභාවික පළතුරු භාවිතය වාසිදායක විය හැකි බව දැනුවත් වන්න.

නිවැරදිව දෑත් පිරිසිදු කරගන්න

1 ගලා යන ජලයෙන් , ඇඟිලි/ඇඟිලි අතර/මැණික්කටුව ප්‍රෙද්ශය/අල්ල/පිටි අල්ල, හොඳින් තෙමා ගන්න

2 දැන් සබන් යොදා පෙර ප්‍රදේශ තත්තපර 20-30ක්වත් හොඳින් අතුල්ලන්න , දැන් ගලා යන ජලයෙන් හොඳින් සෝදා හරින්න.

3 අත් වියලීම සඳහා පිරිසිදු රෙදි කඩක් හෝ ටිෂු එකක් යොදා ගන්න, කිසිදු විටෙක සවිකර ඇති Hot air hand dryer භාවිත නොකරන්න

4 ගලායන ජලය සහ සබන් නොමැති අවස්ථාවකදි Alcohol based hand sanitizer බිඳු කිහිපයක් අතට ගෙන පෙර කී ප්‍රෙද්ශ තුල හොඳින් ආලේප කරගන්න, වියලෙන්නට දෙන්න. තෙතමාත්තු කිරීම හෝ සේදීම කළ යුතු නොවේ. 5 අත කිළිටි යැයි හැඟෙන හැම විටකෙම සහ , කිවිසීම , නාසය පිරිසිදු කිරීම, සතුන් ස්පර්ශ කිරීමෙන් පසු, කෑම පිළීයෙල කිරීමට පෙර , කෑමට පෙර , වැසිකිලි භාවිතයට පසු, රෝගී අයෙක්ට සත්කාර කළ පසු සහ අතට අතදීම හෝ අවදානම් යමක් ස්පර්ශ කිරීමට පසු දෑත පිරිසිදු කරගන්න

දැනුම යාවත්කාළීනව තබා ගන්න

1 රජය විසින් ලබා දෙන සෞඛ්‍ය උපදෙස් පිළිපදින්න.

2 පහත බැදුම් ඔස්සේ ජාත්‍යන්තර මට්ටමෙන් පිළිගන්නා “නිවැරදි“ නවතම දැනුම ලබා ගන්න. www.who.int www.cdc.gov

3 ලබා ගත් නිවැරදි දැනුම බෙදා ගන්න

දැන ගෙන මාස්ක් එකක් පළදින්න

1 ජනාකීර්ණ,අවදානම් යැයි ඔබ සැක කරන ස්ථානයකදි හෝ ඔබට රෝග ලක්ෂණ ඇත්නම් පළදින්න.පැළදීමට පෙර දෑත , සබන් සහ ගලා යන ජලයෙන් හෝ විෂබීජනාශකයක් යොදා පිරිසිදු කරගන්න.

2 හැම විටම වර්ණවත් ලේයරය Fluid repellent layer ඉවතට සහ සුදු පැහැ පැත්ත මුහුණට ස්පර්ශ වන සේ පළදින්න.

3 නාසය ඉහළ කෙළවර සිට නිකටේ පතුල දක්වා මාස්ක් එකෙන් ආවරණය විය යුතුමයි

4කිනම් මාස්ක් එකක් පැළදුවද එමගින් කට , නාසය , නිකට අතර හිදැස් අවම වන සේ හොඳින් ආවරණයවන අයුරින් පළදින්න

5 එකම මාස්ක් එක නැවත භාවිත කරන්නට එපා. නැවත පිරිසිදු කර භාවිත කළ හැකි ෆිල්ටරයක් සහිත මාස්ක් එකක් නම් නිශ්පාදකයාගේ උපදෙස් අනුව එය පිරිසිදු කරන්න

6 ඔබ රැවුලු වවා ඇති අයෙක් නම් මාස්ක් එක සහ ඔබේ මුහුණ අතර ඇති හිදැස් මගින් වයිරසය පහසුවෙන් දේහගත විය හැකි බව දැන ගන්න

7 මාස්ක් එක මගින් 100%ක ආරක්ෂාවක් නොලැබෙන බව දැන අනෙක් ආරක්ෂණ උපක්‍රමද අනුගමනය කරන්න

238) කාන්තාවන්ට විශේෂයි- Baby Blues & Postpartum Depression

Postpartum Depression කියන්නේ දරුවන් ප්‍රසූත කළ මව්වරුනට ඇති විය හැකි අවදානම් සහිත , ඉක්මණ් හඳුනාගැනීමක් සහ ප්‍රතිකාර කළ යුතු තත්ත්වයක්. නමුත් බොහෝ අවස්ථාවලද මේ තත්ත්වය මග හැරීයාම නිසා ඇය පමණක් නොවේ සමස්ථ පවුලම කරදරයට , අපහසුතාවයට පත්වෙනවා. අද අප කතා කරන්නේ එම තත්ත්ව සහ ඒවාට ගත යුතු පියවර පිළිබඳවයි එන්න , ඇවිත් දැනුවත් වෙන්න. වැඩක් ඇත්නම් තවත් අයෙකුට දැනගන්නට බෙදා ගන්න.

237) ඇඟ හැඩ වෙන්න බර අඩු වෙන්න රසට කන්න

අද දවසේ බෝනොවන රෝග වල සීග්‍ර වැඩි වීමක් දකින්නට පුළුවන්. හෘදයාබාධ, දියවැඩියාව , ලේ නාල ආශ්‍රිත රෝග විතරක් නොවේ තරබාරුවත් ලොකු සමාජයීය ගැටළුවක් වෙලා. මේ බොහෝ තත්ත්ව වලට දැන හෝ නොදැන ප්‍රධාන හේතුවක් වන්නේ අපේ ආහාර රටාව . අපි මෙතෙක් “පෝෂදායි ආහාර වේල“ කියමින් කතා කළත් එය ප්‍රාෙයෝගිකව අප අතරේ ක්‍රියාත්මක වේද කියන එක ගැටළුවක්. අන්න ඒ නිසා අද මේ කතා කරන මාතෘකා දෙක ඔස්සේ ඔබේ ආහාර වේල “නිවැරදිව“ සකසා ගැනීමට, ඒ ඔස්සේ ඔබට , ඔබේ දරුවාට “නිරෝගී හෙටක්“ ලබා දීමට ඔබට හැකිවේවි. විනාඩි තිහක කාළ සීමාවක් පුරා දිවයන මේ වීඩියෝව ඔබේ ජීවිතයේ වසර ගණණාවක් රැක දේවි කියල මම හිතනවා. ඉතින් , නරඹන්න වීඩියෝව , ගැටළු ඇත්නම් යොමු කරන්න අපි දැනුවත් වෙමු. 

සුව සතුට පිරි දිනයක්

රිදෙන්න කමුද?

අද දවස වෙත්දි ආහාර පාන සහ සෞඛ්‍ය අතර සබඳතාව ගැන සෑහෙන කතා බහට යොමු වෙනවා. Healthy diet , Keto diet වගේ එක එක ඒවා දවස ගානේ එනවා. සමහරු හිතනවා ලෙඩ වුනාම විතරයි “හරියට කන්න“ ඕන කියලා, ඒ අතර සමහරු කණ්නාඩිය ඉස්සරට ගිහින් හූල්ලල , “කෑම අඩු කරගන්න“ හිතනවා හැමදාම . ඔය ඔක්කොම කතා ගැන සාකච්ඡා කරල අපි බලමු “අපේ කෑම රටාවේ“ ඇති වැරදි මොනවද ? කොහොමද නිවැරදි ආහාර රටාවකට “රිදෙන්නෙ නැතිව“ හුරුවෙන්නේ කියලා 

මම මහේෂ් (සොඳුරු සුව අසපුවෙන්)

236) හෙට දවසේ අවදානමක්!

ඉදිරියේදී අපේ රටේ වියපත් ජනගහණය සීග්‍රව වැඩිවෙන බවක් හඳුනාගන්න ලැබෙනවා.ඒ තත්ත්වය මත අනාගතයේ ඩිමෙන්ෂියා, පාකින්සන් වැනි රෝග තත්ත්ව වල වැඩි වීමක් දකින්නට පුළුවන් වේවි. අන්න ඒ නිසා මේ රෝග තත්ත්වය ගැන දැන සිටීම වටිනවා. විශේෂයෙන්ම මේ වීඩියෝව බලන ඔබ අවුරුදු 20ත් පනහත් අතරේ කෙනෙක් නම් දවස් වසර දහයකට පස්සේ මෙම තත්ත්වයේ පෙළෙන කෙනෙක් සමඟ කටයුතු කරන්නට යම් අවස්ථාවක් තිබෙනවා. ඒ සමහර විට ඔබ දන්නා කෙනෙක් වෙන්න පුළුවන්, සමහර විට ඔබේම පවුලේ කෙනෙක් වෙන්නත් පුළුවන්. අන්න ඒ නිසා මේ අවදානම ගැන දැනගෙන , පාළනය කළ හැකි අවදානම් අවස්ථා ගැන හිතා බලන්නත් , ඒ ඔස්සේ අවදානම යම් තරමකින් හෝ අවම කරගන්නට උත්සාහ කරන්න පුළුවන්. එහෙම නම් වීඩියෝව බලල, යම් අදහසක් ඇත්නම් සටහන් කරන්න, කැමතිනම් , සොඳුරු සුව අසපුවේ පහත ලිපියට ඇවිත් මේ ගැන තවත් තොරතුරු දැනගන්න. https://www.nursinglk.com/2012/08/112.html

අවදානමට සූදානම් ද?

මේ වෙත්දි කළ සංඛ්‍යා ලේඛණ දත්ත අනුව අපේ රටේ සෞඛ්‍ය තත්ත්වයේ ඉහළයාම නිසා , අනාගතයේ වැඩිහිටි ජනගහනය , සීග්‍ර වැඩිවීමක් විය හැකි බවට හදුනාගෙන තිබෙනවා. 

විශේෂයෙන් 2030 වෙත්දි ඒ කියන්නෙ තවත් අවුරුදු දහයකදි වයස 65ට වැඩි ජනප්‍රතිශතය 15.4%ක් දක්වා ඉහළයනව. ඒ කියන්නේ වැඩිවීම ආරම්භ වෙනවා. මෙතැනදි ගැටළුව වෙන්නේ , මේ ඉහළ වයස් සීමාවල ජනප්‍රතිශතය ඉහළයාමත් එක්ක, Dementia , වැනි රෝග තත්ත්ව වැඩිවීමේ අවදානමක් ඇති වෙනවා. හෘද රෝගයක්  වගේ නොවෙයි , ඩිමෙන්ෂීයාවෙදි ලබා දිය යුතු සෞඛ්‍ය පහසුකම් , සමාජයීය පහසුකම් ටිකක් සංකීර්ණයි, අන්න ඒ වෙනුවෙන් අපේ රටේ බලධාරින් සූදානම් දැයි දන්නේ නැහැ, 

කෙසේ වෙතත් අපි මේ රෝග තත්ත්ව ගැන දැනුවත් වෙමු, මොකද තරුණ ඔබටත් මේ අනාගයට මුහුණ දෙන්න වෙන්නේ. ඒ නිසා අවදානමට සූදානම් වීම වටිවි. මීළඟ වීඩියෝවක මේ ගැන වඩා විස්තර සහිතව කතා කරන්නට සූදානම් බව කියන්නටයි මේ උත්සාහය. ඔබේ අදහස් , යෝජනා මට වටී ,

235) දරුවා රැක ගන්නට HATTS & PANTS

අද දවසේ දරුවන් විවිධ අපයෝජනයට ලක්වීම වැඩිවෙමින් පවතිනවා.දිනපතා පුවත් පතල මාධ්‍යයක එවැනි පුවතක් පළ නොවන දවසක් නොමැති තරම්. ඉතින් ඒ ප්‍රවණතාව හමුවේ ඔබේ දරුවා , ඔබේ සමාජයේ දරුවන් මෙම අනතුරින් ආරක්ෂා කරගැනීමට වැදගත් විය හැකි තොරතුරු කිහිපයක් මේ වීඩියෝව ඔස්සේ ඔබ සමග සාකච්ඡා කරන්නයි සූදානම.

234) කොරෝනා ගැන ‍බොරු කතා සහ ඇත්ත